Historia przydrożnych krzyży helskich opowiedziana przez świadków ich powstawania. Nie wiemy sami ile łask zawdzięczamy temu, że stoją przy naszych ulicach i domach poświęcone krzyże. Znak krzyża jest dla chrześcijan święty i jest znakiem naszego zbawienia. Zapraszamy do zapoznania się z czterema helskimi przydrożnymi krzyżami.

 

Krzyż na Kolonii

Krzyż znajdujący się na kolonii, przy ul. Sikorskiego, został już postawiony przed II wojną światową. Dokładna data nie jest znana. Był pierwotnie zrobiony z drewna z zawieszona metalową pasyjką ukrzyżowanego Jezusa.
Gdy wybuchła wojna, w roku 1939, krzyż został przez hitlerowców ścięty i zakopany w miejscu, gdzie teraz znajduje się dworzec PKP. Tak naprawdę mieszkańcy Kolonii nie wiedzieli kiedy i jak ścięto i zakopano krzyż. Pewnego dnia po deszczu grupka dzieci idąc szukać szyszek zauważyła w ziemi kawałek błyszczącej się figurki. Okazało się , że był to ten ścięty krzyż. Ojcowie tych dzieci zebrali się i poszli go odkopać. Podobno został zaniesiony w głąb lasu i zakopany tak, by hitlerowcy przypadkiem go nie znaleźli. Po zakończeniu wojny, w 1945 roku krzyż został na nowo postawiony. Był to ten sam krzyż tylko oczyszczony i odnowiony. Mniej więcej na początku lat osiemdziesiątych z powodu zepsucia drewna, został zamieniony na metalowy, który stoi po dziś dzień.

Inna relacja mówi, że: „po przyjeździe na Hel w roku 1945 mój tatuś ś.p. Franciszek Pałasz stwierdził, że w mieście nie ma żadnego krzyża. Zamówił więc trzy drewniane krzyże. Sprowadzone krzyże zostały postawione na Kolonii, na ul. Kuracyjnej oraz w porcie rybackim. Osobiście mój tatuś stawiał drewniany krzyż na Kolonii. Wyboru miejsc pod krzyże oraz ich poświęcenia dokonał ówczesny proboszcz ks. Andrzej Napierała.”

 

Krzyż na ul. Steyera

W roku 1990, kiedy został powołany Ordynariat Polowy Wojska Polskiego, o.Hilary Saternus pełniący obowiązki Kapelana Wojskowego dla naszego Garnizonu wystąpił z propozycją przygotowania jednego z ołtarzy na procesję Bożego Ciała przez rodziny wojskowe. W odpowiedzi na ten apel zdecydowaliśmy, że jednym z elementów wystroju ołtarza będzie czterometrowej długości krzyż. Został on wykonany w warsztacie stolarskim WAM w Helu i ustawiony w miejscu, w którym właściwie stoi do dnia dzisiejszego. 16 października 1999 r. został on wymieniony na nowy, dębowy, znacznie trwalszy, wysokości 6,5 m, a wykonał go Alojzy Pałasz w swoim prywatnym zakładzie stolarskim w Kościerzynie. Figurka Pana Jezusa (pasyjka) jest odlewem z brązu, ofiarowana została prze ks. Prałata Józefa Gąsiorowskiego z Niegowici k. Krakowa – pierwszej parafii ks. Karola Wojtyły. Do krzyża przytwierdzona została tablica pamiątkowa wykonana przez p. Zygmunta Bobrowskiego, pracownika Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni. Na tablicy widnieje napis:
„Jezusowi Chrystusowi, Odkupicielowi ludzkości, na znak swojej wiary, miłości i nadziei. Na pamiątkę 21 rocznicy pontyfikatu Ojca Świętego Jana Pawła II oraz 2000 rocznicy Narodzenia Jezusa Chrystusa. Ministrant ks. Karola Wojtyły, wikariusza parafii Niegowić . 16.10.1999r.”
(tym ministrantem jest p. Władysław Rudek emerytowany chorąży sztabowy Marynarki Wojennej )
Z lewej strony krzyża umieszczono kotwicę admiralicji, symbolizującą nadzieję. Wszystkie prace przy ustawianiu krzyża wykonywane były w porozumieniu z ówczesnym proboszczem i kapelanem w jednej osobie kpt. Edmundem Rutkowskim. Krzyż został poświęcony 16.10.1999 r. przez o.Jana Pawła Bagdzińskiego. Stanął krzyż, aby głosić przyszłym pokoleniom, że Pan Jezus jest Bogiem na wieki.

 

Krzyż przy porcie rybackim

Historia Krzyża Rybackiego przy wejściu do portu rybackiego naprzeciw Urzędu Miasta w Helu. Pierwszy krzyż rybacki drewniany został postawiony przez rybaków helskich przed rokiem 1939. Drugi krzyż rybacki metalowy postawiony został w roku 1985 z kutra „Hel 125” typ B 25.  Składał się z dwóch części, masztu metalowego dziobowego i rufowego – fundator ojciec Augustyn Schomburg.

Trzeci krzyż postawiony w roku 2002 ze stali nierdzewnej na wzór krzyża z roku 1985. Ufundował go syn Jacek Schomburg.
Na krzyżu umieszczona jest tabliczka z treścią:

„Ten krzyż nadzieją tych braci, co wyszli w morze, aby szczęśliwie powrócić, i nadzieją tych co wyszli w morze i nie wrócili.” Fundator August i brać rybacka.

 

Krzyż na ul. Kuracyjnej

Z opowiadań ś.p. Stefana Barlasza:

Krzyż misyjny, który znajduje się na placu kościelnym został postawiony w 1932 roku z inicjatywy ks. Hieronima Grzeni oraz mieszkańców Helu, między innymi: Klemensa Kohnke, Antoniego Kohnke, Emila Budzisza, Andrzeja Barlasz, Jana i Pawła Konkol, Wincentego Boszke, Władysława Lisakowskiego.
Również z inicjatywy ks. Hieronima Grzeni i rybaków zamieszkujących w Helu w 1934 roku stanął drewniany krzyż na kolonii, który był jedynym krzyżem przydrożnym. W czasie wojny krzyż został zlikwidowany przez hitlerowców. Po wojnie p. Franciszek Pałasz, w 1946 roku zakupił 3 krzyże, które zostały postawione w następujących miejscach: przy ul. Kuracyjnej, koło portu rybackiego i na Kolonii. Po latach krzyże ulegały zniszczeniu. Pan Stefan Barlasz w czasie choroby postanowił:” Jeżeli wyzdrowieję, zrobię nowe krzyże!” W podziękowaniu za wrócone zdrowie, u siebie, na podwórku zaczął robić nowe krzyże. W tych czasach państwo nie dawało zgody na stawianie nowych krzyży. Pan Stefan Barlasz wraz z zięciem Józefem Rogalewskim i 7-mio osobową załogą kutra Hel 115 późnym wieczorem 29.01.1980 roku przenieśli nowy krzyż z domu na miejsce przy drodze. Wykopali stary drewniany krzyż, zdjęli figurę Jezusa i przenieśli ją na nowy krzyż. Później postawili na tym miejscu i zacementowali nowy metalowy krzyż. Pan Barlasz stary krzyż pociął na kawałki i spalił, aby przypadkiem cos z poświęconego drewna się nie poniewierało. Podobnie postawiony został przez pana Barlasza nowy krzyż na cmentarzu ( dnia 18.04.1981 roku). Stefan Barlasz wykonał również nowe lampki do krzyża przy porcie rybackim.

Stary krzyż i nowy –ul. Kuracyjna (relacja p.Ewy Kraińskiej)
Stary, drewniany krzyż przy ul. Kuracyjnej został wzniesiony w 1947 roku, w okresie duszpasterzowania w Helu o.Andrzeja Napierały. W tym czasie żyło tutaj dużo rybaków młodych i starszych oraz wędzarzy ryb. Trzy duże, drewniane krzyże przydrożne: na Kolonii Rybackiej, przy Porcie Rybackim i na ul. Kuracyjnej powstały w tym samym czasie. Ich powstanie było związane z pierwszymi Misjami Świętymi w Helu w 1947 roku. Sfinansowane zostały przez pobliskich mieszkańców, tzn. rybaków, wędzarzy ryb, właścicieli małych sklepików.  Krzyż przy ul.Kuracyjnej na przestrzeni kilkudziesięciu lat był konserwowany przed niszczącymi działaniami atmosferycznymi i odnowiony przez rodziny rybackie z sąsiedztwa. Spośród trzech drewnianych , ten krzyż przetrwał najdłużej – do Święta Bożego Ciała w 1998 roku. W miesiącu sierpniu 1998 roku, z inicjatywy p. Bogdana Konkela i przy ofiarności mieszkańców ul. Kuracyjnej oraz po sąsiedzku z ul. Wiejskiej, Bałtyckiej i Leśnej powstaje nowy, metalowy krzyż. Figura Jezusa Ukrzyżowanego umieszczona w górnym fragmencie nowego krzyża pochodzi ze starego. Przy okazji tego przeniesienia dokonano naprawy figury (przyspawanie ułamanej prawej ręki) i odnowiono całość. Poświęcenie krzyża połączone z uroczystą Mszą Świętą odbyło się 8.09.1998 roku. Przed dwoma laty, tzn. w 2005 roku krzyż został zakonserwowany i odnowiony.